Thật vinh dự được là thế hệ chuyển tiếp của hành trình hình thành và phát triển của bệnh viện. Vẫn còn nhìn thấy đây đó hình bóng của những Thầy Cô đi trước. Vẫn còn nhìn thấy hình ảnh của cơ sở đầu tiên của bệnh viện. Vẫn còn nhìn thấy đâu đó những bước chuyển mình của bệnh viện. Nhìn đâu cũng thấy sự vươn lên của một tập thể khát khao cống hiến. Hoà mình trong dòng chảy phát triển của bệnh viện, chúng ta cảm nhận được mình đã được đứng trên vai của những người đi trước, được thừa hưởng những gì các Thầy đã gầy dựng, và quan trọng nhất là được sống, được thừa hưởng tinh thần khát khao, quyết liệt, khoa học trong xây dựng, phát triển một môi trường chuẩn mực về chuyên môn, nghiên cứu khoa học, đào tạo, và y đức. Trên tinh thần đó chúng ta không được phép thoả mãn, không được phép dừng lại, không được phép làm cho dòng chảy tri thức, dòng chảy văn hoá bệnh viện đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh dừng lại, thậm chí là chậm lại. Một dòng chảy mạnh mẽ, một dòng chảy lan toả sẽ phải được khơi dòng sâu hơn, rộng hơn để bệnh viện chúng ta phát triển bền vững, trường tồn, và không chỉ là một nguồn năng lượng cho hệ thống bệnh viện của chính chúng ta mà còn cho toàn bộ hệ thống y tế của nước nhà. Chúng ta phải chuẩn bị hành trang như thế nào để có thể tự tin bước vào một giai đoạn mới của bệnh viện, giai đoạn vươn tầm quốc tế, giai đoạn dẫn dắt tương lai.
Điều gì đã tạo nên một UMC như ngày nay. Xin trả lời ngay rằng chính những con người, chính đội ngũ Thầy Cô giáo của Đại Học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh đã tạo dựng một bệnh viện như chúng ta đang có. Tôi nhắc đến điều này để nói lên rằng đội ngũ của chúng ta, nguồn nhân lực của chúng ta chính là điều quan trọng nhất của bệnh viện chúng ta, là tài sản quý nhất của bệnh viện, là “thứ” quan trọng nhất mà chúng ta phải tìm, phải phát triển, phải nâng niu nó. Đội ngũ của chúng ta không chỉ giúp bệnh viện duy trì hoạt động trong hiện tại mà nó chính là một trong những yếu tố quyết định thúc đẩy bệnh viện phát triển trong tương lai. Để bước vào một giai đoạn vươn tầm quốc tế, bước vào giai đoạn y khoa hiện đại chúng ta cần có một nguồn nhân lực đáp ứng được những yêu cầu khắt khe đó. Theo tổ chức Liên Hợp Quốc, nguồn nhân lực của một đơn vị là nhân tố trực tiếp và gián tiếp xây dựng nên giá trị cho đơn vị đó. Vì vậy, để chuẩn bị cho tương lai, việc phát triển nguồn nhân lực được coi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của bệnh viện chúng ta.
Vẫn đau đáu trong lòng ban lãnh đạo bệnh viện câu hỏi là làm thế nào để chúng ta có thể có được đội ngũ chất lượng, đảm đương được trọng trách mà những thế hệ trước giao lại. Phải chăng chúng ta phải tìm kiếm người tài, chúng ta phải đào tạo người tài, chúng ta phải tạo điều kiện cho người tài phát huy năng lực, phải gìn giữ người tài. Chúng ta phải xới tung nguồn nhân lực y tế để tìm ra cho được những người phù hợp cho sự phát triển của bệnh viện. Chúng ta còn gạn lọc lại qua những buổi phỏng vấn tuyển dụng. Đánh giá về chuyên môn thôi là chưa đủ. Ứng viên còn phải thành thạo trong công nghệ thông tin, nghiên cứu khoa học, ngoại ngữ thì mới được qua vòng tiếp theo. Đó chưa phải là tất cả, những kiến thức tổng quát về xã hội cũng đã được xem trọng không kém so với những yêu cầu khác của ứng viên. Đánh giá về tư duy, về cách làm việc, về tinh thần làm việc cũng được hội đồng tuyển dụng quan tâm. Và cuối cùng là phần đánh giá về thái độ sống, thái độ làm việc, thái độ đối với nghề, thái độ đối với người bệnh. Phần đánh giá cuối cùng này sẽ quyết định xem là ứng viên có thể là một thành viên trong tập thể UMC này hay không.
Chúng ta tin tưởng rằng với những cơ sở nền tảng về chuyên môn của các Thầy Cô đã xây dựng và phát triển qua những năm tháng đã qua là đủ để cho các thành viên mới của các khoa chuyên môn được tiếp tục học tập và phát triển để đáp ứng được những yêu cầu công việc có chất lượng cao của bệnh viện. Thế nhưng để bước vào giai đoạn mới của phát triển bệnh viện thì chúng ta cần nhiều hơn nữa ở nguồn nhân lực của chúng ta. Để thực hiện được sứ mệnh của bệnh viện thì nhân sự của bệnh viện không những phải giỏi về chuyên môn mà còn phải có đầy đủ những khả năng khác như nghiên cứu khoa học, đào tạo, năng lực tiếp nhận những tiến bộ trong công nghệ phục vụ phát triển y tế, phát triển bệnh viện trong thời đại 4.0.
Là một bệnh viện thực hành của Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh, chúng ta phải tiên phong trong việc nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu khoa học giúp cho đội ngũ của chúng ta giỏi hơn trong chuyên môn và chắc chắn rằng những kiến thức mới, những kỹ thuật mới, những phương pháp mới sẽ được đưa vào áp dụng đầu tiên ở UMC. Nghiên cứu khoa học cũng giúp cho chúng ta có tiếng nói về khoa học trên trường quốc tế, giúp cho chúng ta phát triển bền vững. Vì thế chúng ta phải trang bị cho đội ngũ của chúng ta kỹ năng về nghiên cứu khoa học và tạo điều kiện tối đa cho sự nghiên cứu khoa học ở bệnh viện của mình. Chúng ta đã thấy rồi đó, những chính sách thúc đẩy, động viên, hỗ trợ tối đa của bệnh viện cho các nhà nghiên cứu đã được đưa ra và bước đầu đã có những kết quả tốt đẹp. Hy vọng với những chính sách trên và với nguồn nhân lực mới UMC có quyền nghĩ đến một kết quả tốt đẹp về nghiên cứu khoa học với hơn 400 công bố quốc tế mỗi năm.
Không ai phủ nhận được tác động của việc đào tạo lên năng lực của người thực hiện đào tạo. Chúng ta thực sự là người giỏi khi chúng ta có thể truyền đạt lại được những điều chúng ta biết, chúng ta thực hành. Đào tạo cũng giúp cho bệnh viện chúng ta xây dựng được một đội ngũ tốt cho chính chúng ta mà còn gầy dựng được một mạng lưới nhân viên y tế biết đến, tin tưởng vào bệnh viện của chúng ta. Và đó chính là những nền tảng quan trọng nhất cho sự phát triển bền vững, cho sự trường tồn của UMC. Nói như vậy để cho thấy rằng chủ trương của bệnh viện là tất cả mọi thành viên của bệnh viện đều vừa là một người Thầy vừa là một người trò. Số lượng nhân viên được cử đi học ngày càng nhiều và số lượng học viên đến với chúng ta ngày càng đông. Chúng ta luôn đi đầu trong các phương tiện đào tạo, hỗ trợ đào tạo. Chuẩn bị cho tương lai là chuẩn bị cho được đội ngũ đào tạo cho tất cả các hoạt động trong ngành y. Đó là đào tạo về chuyên môn y khoa, về quản trị bệnh viện, về kinh tế y tế, …
Tôi thường ví rằng 3 nhiệm vụ quan trọng hay ba thành tố quan trọng của bệnh viện (chuyên môn, nghiên cứu khoa học, và đào tạo) chính là phần thân trên của con người, trong đó phần chuyên môn chính là bộ não. Để phần thân trên có thể hoạt động tốt thì phải có đôi chân vững chãi. Đôi chân đó chính là công nghệ thông tin và ngoại ngữ. Đó là suy nghĩ rằng trong thời đại ngày nay thì không một cá nhân nào hay một tập thể nào có thể vận hành tốt và phát triển bền vững mà không có đôi chân công nghệ thông tin - ngoại ngữ. Vì thế cho nên đội ngũ của chúng ta phải là những người có ngoại ngữ tốt, có công nghệ thông tin giỏi. Với đôi chân như vậy chúng ta mới có thể học tập những cái mới một cách nhanh chóng, chúng ta mới có thể đi xa hơn. Có như vậy thì chúng ta mới có thể có được một bệnh viện thông minh, một hệ thống bệnh viện thông minh. Những ngày này chúng ta phải làm gì để chuẩn bị cho đội ngũ đó. Tuyển dụng con người có sẳn “đôi chân” tốt như mong muốn và cũng tích cực đào tạo huấn luyện cho tất cả nhân viên có khả năng áp dụng tối đa công nghệ thông tin trong công việc của họ, kể cả ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào hoạt động nghề nghiệp của mình.
Có được một đội ngũ tài giỏi là điều cơ bản của bất kỳ một bệnh viện nào nhưng quan trọng hơn nữa là việc “chọn việc, chọn mục tiêu rồi chọn con người, chọn lộ trình, chọn thời điểm, chọn cách sắp xếp” để đạt được mục tiêu chung của bệnh viện. Hay nói một cách khác là phải “đúng việc, đúng người, đúng chỗ, đúng thời cơ” (Phan Văn Trường, Một đời quản trị, 2022). Đó là bản chất của quản trị. Nói như vậy có nghĩa là UMC phải có quản trị tốt thì mới phát triển được, mới trường tồn trong thế giới ngày nay.
Chúng ta chỉ mới bắt đầu đi vào quản trị bệnh viện. Hai mươi lăm năm qua, kể từ khi thành lập bệnh viện, chúng ta chỉ tập trung vào chuyên môn, làm sao cho kết quả điều trị đạt ở mức cao nhất. Và hiện tại, trước nhu cầu phải hoạt động một bệnh viện tương đối lớn, trước nhu cầu ngày càng cao của người bệnh, trước nhu cầu cạnh tranh “khốc liệt” của các bệnh viện, trước nhu cầu phát triển nguồn nhân lực, trước nhu cầu bắt kịp sự tiến bộ của khoa học, trước nhu cầu mở rộng hệ thống UMC, … thì chắc chắn là chúng ta phải tập trung vào quản trị bệnh viện.
Ai trong bộ máy lãnh đạo của chúng ta đã được học và thực hành về quản trị bệnh viện. Và cũng không có ai phủ nhận vai trò quan trọng của quản trị trong vận hành và phát triển của một đơn vị. Dù có cơ sở vật chất tốt, dù có trang thiết bị hiện đại, dù có công cụ quản lý công việc hiệu quả, và dù có đội ngũ nhân viên giỏi chuyên môn thì cũng không thể phát triển bền vững và trường tồn nếu không có một nền quản trị tốt. Chọn không đúng công việc, chọn không đúng người phù hợp cho từng loại công việc, chọn việc hoặc người không đúng thời điểm chín mùi thì chắc chắn là không mang lại hiệu quả công việc cao, thậm chí là còn thất bại. Khi đã có tập thể, dù lớn hay nhỏ, đều phải có quản trị tốt, nhất là những tập thể đủ lớn như UMC. Nói như vậy có nghĩa là từ những đơn vị nhỏ nhất, đến khoa, đến phòng, đến trung tâm, và cuối cùng là đến lãnh đạo bệnh viện đều phải học qua quản trị bệnh viện, đều phải thực hành quản trị bệnh viện.
Làm sao để có thể chọn đúng việc, chọn đúng người, chọn đúng thời điểm trong hoạt động của bệnh viện. Dựa vào nhu cầu của người bệnh, dựa vào nhu cầu của nhân viên thì chúng ta sẽ chọn đúng việc. Dựa vào tình thương, dựa vào sự tin tưởng, dựa vào sự chân thành chúng ta sẽ chọn đúng người. Dựa vào thực tế diễn ra hằng ngày, dựa vào quan sát thường xuyên diễn tiến của khoa học kỹ thuật để có thể chọn đúng thời điểm cho từng chiến lược hoạt động của bệnh viện. Làm sao để có thể làm cho mọi cấp lãnh đạo, từ cấp trung đến cấp lãnh đạo, thấm nhuần được tầm quan trọng của quản trị và làm sao có thể quản trị được nguồn nhân lực của mình phục vụ cho mục tiêu của công việc bệnh viện.
Những lớp học, những khoá tập huấn về quản trị cuộc đời, quản trị nguồn nhân lực, quản trị bệnh viện cho từng cấp bậc quản trị là phương pháp duy nhất khai sáng đồng đều cho mọi cấp lãnh đạo. Phải tích luỹ trong một thời gian khá lâu thì những người có năng lực quản trị “bẩm sinh” mới có thể thấy hết được, mới có thể “quản trị” được. Nếu cứ để tự nhiên như vậy thì có quá trễ cho việc quản trị bệnh viện hay không. Để nền quản trị bệnh viện của UMC được có ngay, được trải rộng khắp bệnh viện, được xuyên suốt qua tất cả các cấp thì việc phải làm là phải có những lớp đào tạo về quản trị bệnh viện. Và quan trọng hơn nữa là phải có hoạt động coaching thường xuyên về quản trị bệnh viện của lãnh đạo dành cho lãnh đạo cấp trung của mình.
Vận hành một bệnh viện theo một mô hình nào đó, theo một công thức nào đó, theo một công cụ nào đó, theo một thước đo nào đó là điều mà nhiều bệnh viện đang thực hiện. Những mô hình đong đếm đó phải dùng đến những qui định, những qui trình, những ban, những hội đồng trong bệnh viện. Đến một lúc nào đó chúng ta sẽ có hàng trăm hội đồng, hàng ngàn qui định, hàng vạn qui trình để quản lý công việc của bệnh viện, để quản trị bệnh viện. Đó không phải là đích đến của chúng ta. Hàng vạn qui trình đó, hàng ngàn qui định đó sẽ không bằng một nền văn hoá đặc trưng cho UMC. Những qui định được tuân theo, những qui trình được tuân thủ, và đến một lúc nào đó thì không cần đến những qui trình, không cần nhớ đến những qui định mà UMC vẫn thực hiện đúng như những giá trị cốt lõi của mình: tiên phong, thấu hiểu, chuẩn mực, an toàn. Đó chính là một phần của văn hoá UMC.
Lần theo tư tưởng của Phan Văn Trường, một giáo sư nổi tiếng trong lĩnh vực quản trị, thì đích đến cuối cùng của chúng ta là “văn hoá UMC”. Chỉ có văn hoá mới tạo ra nếp, chỉ có văn hoá mới thay thế được những qui trình nặng nề, chỉ có văn hoá mới có khả năng thúc đẩy sự cống hiến, khuyến khích sự sáng tạo, là hàng rào ngăn cản tham nhũng, chỉ có văn hoá mới tạo ra được phong cách làm việc nhóm, san phẳng mâu thuẫn bằng lý trí, dẹp mọi xung đột bằng lý luận. Chỉ có văn hoá mới tạo nên tinh thần trách nhiệm.
Ngoài những nếp văn hoá chung như văn hoá thân thiện, văn hoá công bằng, văn hoá tôn trọng, văn hoá không nói không, … thì UMC sẽ phải xây dựng văn hoá riêng cho chính mình. Thiết nghĩ đó là văn hoá tiên phong, văn hoá thấu hiểu, văn hoá chuẩn mực, và cuối cùng là văn hoá an toàn.
Làm sao để cho tất cả nhân viên, nhất là cấp lãnh đạo, luôn luôn đi đầu trong mọi lĩnh vực hoạt động của bệnh viện. Chúng ta phải là bệnh viện dẫn đầu, mỗi bộ phận trong bệnh viện của chúng ta phải là những đơn vị dẫn đầu trong hoạt động chuyên môn của chính đơn vị đó. Mở rộng phạm vi tiên phong ra ngoài bệnh viện, chúng ta phải tiên phong đi trước, dẫn đầu trong cả nước và nhắm đến đi đầu trong khu vực. Chúng ta sẽ có niềm vui, hạnh phúc trong sự liên tục đổi mới, liên tục dẫn đầu, và liên tục tiên phong trong công việc của mình. Từ những đòi hỏi của ban giám đốc cho các lãnh đạo cấp phòng, khoa phải tiên phong trong công việc của họ phải trở thành một nhu cầu trong chính bản thân của mỗi người. Mọi người sống trong môi trường tiên phong, hít thở không khí tiên phong và cảm thấy không thể thiếu việc đổi mới, tiên phong trong hoạt động cuộc sống của mình.
UMC là bệnh viện của những người vừa là thầy thuốc vừa là thầy giáo. Ai trong xã hội chúng ta chuẩn mực như người thầy giáo. Yêu cầu về những người được gọi là “THẦY” là phải chuẩn mực. Người Thầy giáo, thầy thuốc có ảnh hưởng rất quan trọng trong xã hội vì họ là những người chăm lo cho thể chất, chăm lo cho tinh thần, chăm lo cho đạo đức của con người. Những qui định về chuẩn mực trong tất cả hoạt động của bệnh viện sẽ phải trở thành văn hoá của UMC. Bất kể nhân viên nào, bất kể nơi nào trong bệnh viện, bất kể hoạt động nào của bệnh viện đều phải chuẩn mực. Không cần đến những qui định chế tài hay khen thưởng thì mới chuẩn mực mà phải tiến đến giai đoạn mà mọi nhân viên sẽ cảm thấy khó chịu, không thoải mái khi nghĩ về những việc không chuẩn mực, khi thực hiện những hoạt động không chuẩn mực.
Văn hoá chuẩn mực của UMC sẽ có tác động rất lớn đến văn hoá an toàn trong bệnh viện. Xây dựng văn hoá an toàn người bệnh là hoạt động không thể thiếu của bất kỳ một cơ sở khám, chữa bệnh nào. Xây dựng văn hoá an toàn người bệnh là những hoạt động rất thiết thực góp phần nâng cao chất lượng bệnh viện và hạn chế thấp nhất các tai biến điều trị xảy ra. Vì thế an toàn người bệnh là một nội dung không thể thiếu trong chương trình đào tạo liên tục hàng năm của bệnh viện, bên cạnh phác đồ điều trị. Triển khai huấn luyện cập nhật kiến thức về an toàn người bệnh phù hợp với công việc của tất cả thành phần nhân viên trong bệnh viện. Bên cạnh đó, an toàn cho nhân viên, an toàn cho bệnh viện cũng là những thành phần trong văn hoá an toàn của UMC. Phát triển phòng Quản lý chất lượng, phát triển Trung tâm truyền thông, phát triển đơn vị Pháp chế sẽ có những tác động tích cực trong việc xây dựng một nền văn hoá an toàn rất đặc sắc của UMC.
Và cuối cùng, để thực hiện được nền quản trị bệnh viện trong tất cả mọi giai đoạn, để xây dựng được đội ngũ nhân viên giỏi – tâm huyết, để … thành công bản sắc văn hoá UMC thì phải thấu hiểu mọi tâm tư, tình cảm, suy nghĩ, hoàn cảnh, năng lực của nhân viên. Và quan trọng hơn nữa là phải thấu hiểu người bệnh, nhất là những nỗi đau về thể chất và tinh thần của họ. Có như vậy chúng ta mới có thể có được những định hướng cho sự phát triển, những chiến lược, những giải pháp tiên tiến - hữu hiệu trong tất cả hoạt động của mình. Hàng ngày và hàng ngày, hãy tìm hiểu kỹ tất cả sự việc liên quan đến mình, hãy tìm hiểu và thấu cảm với tất cả những người xung quanh mình thì sẽ tạo được thói quen và cuối cùng là nếp “văn hoá thấu hiểu” sẽ hình thành và đó là một trong những nền tảng, một trong những hành trang mà chúng ta cần trang bị để bước vào một giai đoạn mới của UMC: vươn xa, mang tầm khu vực.
Văng vẳng đâu đây là những lời dặn của những người đi trước, hiển hiện quanh tôi là những khát khao cháy bỏng của những con người cùng thời. Vinh dự được nhận lấy trách nhiệm phát triển trong giai đoạn vừa qua và tích cực chuẩn bị hành trang cho những đột phá về sau của UMC là những việc mà chúng ta, những con người UMC hiện tại, sẽ phải viết tiếp câu chuyện “những người hoàn thiện giấc mơ”, câu chuyện “Kế thừa tinh hoa” và trọn vẹn với đoạn kết “vươn xa, mang tầm khu vực”.
Hãy đến để cùng UMC làm việc, phát triển, trưởng thành, cống hiến, vươn xa!